Bij Pomona is de bodem de grond van de zaak

Alles wat we willen bereiken via herstellende landbouw, zij het gezonde voeding produceren, een manier om de effecten van de klimaatsverandering op te vangen of een weerbaarder productiesysteem op te zetten, het begint bij de bodem.

​

De bodem, een dunne, fragiele, levende schil

Bodem kunnen we fysisch omschrijven als de oppervlakte van deze blauwe planeet waar we op lopen. De buitenste laag van de aardkost die de grens vormt tussen de lucht en de diepere aardlagen, de laag die wordt beworteld door planten en waarin zich het bodemleven bevindt, de twee buitenste meters van een bal met een straal van 6400 km. Kortom, een uiterst dunne, fragiele en levende schil. In Vlaanderen is dat vooral een oppervlakte om op te bouwen. We palen die af en verkopen die, een beetje oneerbiedig, aan elkaar voor huisvesting, industrie, landbouw, ontginning en recreatiemogelijkheden.

​

Maar de bodem is vooral een heel ecosysteem.

Een samenspel van leven en dood, van eten en gegeten worden, in een complexiteit die we amper kunnen vatten. Bacteriën, schimmels, protozoa, algen, nematoden en insecten verwerken organisch materiaal, breken het af, houden het vast, delen het met elkaar en vormen het finaal om tot mineralen. Deze mineralen, doen dienst als voedingsstoffen en zorgen samen met water, CO2 en zonlicht, voor de groei van een brede waaier aan planten en bomen welke na hun afsterven de bodem verrijken met hun organische materiaal. Hiermee is een belangrijke bodemcyclus gesloten, de koolstofcyclus. Een bodem dat gezond en in evenwicht is slaat koolstof op, houdt water vast als een spons, stelt voedingsstoffen ter beschikking voor planten en dieren, kleeft alle deeltjes aan elkaar dat het behouden blijft en beschermt het leven zodat het tegen een stootje kan.

​

De bodem is een levend organisme

met heel veel verschillende cycli in evenwicht. Door menselijke beïnvloeding kan dit evenwicht abrupt, soms onherstelbaar, verstoord worden. Daarom is het nodig voldoende aandacht te schenken aan onze bodem en indien nodig maatregelen te voorzien voor herstel. Dit kan ook in de landbouw.

​

Nematoden, belangrkijk voor het bodemvoedselweb

Nematoden zijn zeer kleine wormpjes, waarvan de meeste soorten onzichtbaar zijn met het blote oog. Vele soorten aaltjes leven vrij in de bodem, andere parasiteren planten en dieren. Sommigen voeden zich met het sap van planten, andere zijn predatoren, er zijn er ook die schimmels en bacteriën eten. Er zijn nuttige nematoden die meehelpen aan het natuurlijk evenwicht van een bodemvoedselweb en er zijn ‘slechte’ nematoden die economische schade toebrengen aan landbouwgewassen.

​

Dat nematoden belangrijk zijn blijkt uit hun diversiteit en grote aantallen. Mochten we van een vierkante meter grond, dertig centimeter uitgraven en alle nematoden er uitzeven en tellen, komen we uit tussen de 2 en 20 miljoen individuele nematoden! Ze zijn een brede en onmisbare schakel in het bodemvoedelweb. Het ILVO is een wereldautoriteit op vlak van nematoden en onderzoekt die op de Pomona boerderij als indicator van de biodiversiteit in het grote Europese onderzoeksproject SoilDiverAgro.